Sletanje na Mars

Abstract

Više od 40 godina nakon prvog uspešnog sletanja na Mars, istraživanje njegove površine pomoću kosmičkih letelica i dalje predstavlja ogroman naučni i tehnološki izazov. Ovo se pre svega odnosi na Marsove južne visoravni, koje se protežu na velikom delu njegove južne hemisfere, na koje do sada nije izvršeno nijedno uspešno sletanje. Sa druge strane, na severne nizije, koje se prostiru na velikom delu severne hemisfere, do sada je izvršeno 7 uspešnih sletanja. Ova razlika je posledica specifične topografije Marsove površine usled takozvane globalne ili hemisferične dihotomije Marsa, koja predstavlja jedinstvenu karakteristiku u Sunčevom sistemu. Usled razlike u elevacijama površine, letelice koje sleću na južne visoravni imaju na raspolaganju tanji sloj atmosfere koji mogu da iskoriste za disipaciju kinetičke energije. Budući da letelice sa interplanetarnih putanja ulaze u atmosferu Marsa hiperboličkim brzinama, njihova kinetička energija je veoma velika i mogućnost da se ona smanji kroz interakciju sa atmosferom je od ključnog značaja za sletanje na lokacije sa velikom elevacijom. Procenjuje se da su južne visoravni nekoliko milijardi godina starije nego severne nizije, koje su u relativno bliskoj prošlosti bile izložene snažnoj vulkanskoj aktivnosti. Ovako velika razlika u starosti predstavlja motivaciju za istraživanje celokupne površine Marsa u cilju razumevanja njegove složene geološke evolucije. Osim toga, veliki broj otvorenih basena koji su otkriveni na južnim visoravnima ukazuju na to da su ove regije u prošlosti mogle biti prekrivene tečnom vodom, što predstavlja najznačajniji razlog za istraživanje ovih lokacija. Analiza sezonskih i dnevnih varijacija gustine Marsove atmosfere pokazuje da je i sa sadašnjom tehnologijom moguće ostvariti sletanje na ove visoke lokacije, uz neophodnost otpimizacije parametara ulaska letelice u atmosferu, kako bi se ove specifičnosti Marsa na najbolji način iskoristile.